आज आपल्या महाराष्ट्रात एक कार्यक्रम प्रेक्षकांच्या मनाचा ठाव घेतोय — तो म्हणजे ‘The Folk आख्यान’!
लोककथा, वीरगाथा, संतकथा, पुराणकथन — या सगळ्याला थेट रंगमंचीय आणि सांगीतिक सादरीकरणाची जोड देणारा हा अनोखा प्रयोग आहे.
‘Folk आख्यान’ हा केवळ एक कार्यक्रम नाही, तर तो आपल्या मातीतल्या शूर इतिहासाला, लोककथांना, ग्रामीण मातीच्या सुगंधाला नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवण्याचा सुंदर मार्ग आहे.
कोणत्याही गावात एखादा शाहिर भारूड गातो, पोवाडा सादर करतो, नायक-नायिका नृत्यातून कथाकथन करतात — हेच लोककलेचे मूळ स्वरूप आता रंगमंचावर नव्या रुपात फुलते आहे.
‘Folk आख्यान’ म्हणजे पारंपरिक लोककथा, दंतकथा, इतिहासकथन, शाहिरी, भारूड, पोवाडे, भारूड, दशावतार अशा महाराष्ट्राच्या पारंपरिक लोककलांच्या स्वरूपाला आजच्या प्रेक्षकांसमोर आधुनिक रंगमंचीय रूपात मांडणे.
यात नेहमी एखाद्या ऐतिहासिक व्यक्तिमत्त्वाची, पुराणकथांतील पात्रांची किंवा सामाजिक विषयांची कथा ‘कथन’ रूपात सांगितली जाते. त्याला संगीत, गायन, वादन, नृत्य, नाट्य आणि संवादफोड अशा रंगतदार शैलीची जोड असते.लोककला ही नेहमीच हृदयाशी थेट संवाद साधते. ती लाऊड, सरळ आणि समर्पक असते. ‘Folk आख्यान’ मध्ये पारंपरिक गावंढळ शैली टिकवून ठेवूनही ती आधुनिक विषयांशी जोडली जाते. गेल्या काही वर्षांत लोकांमध्ये आपल्या मूळ कथा, वीरगाथा, संतपरंपरा, स्थानिक वीरांची चरित्रे जाणून घेण्याची उत्सुकता वाढली आहे. ‘Folk आख्यान’ हीच ओढ पूर्ण करते.
‘Folk आख्यान’ इतकं गाजण्याचं कारण म्हणजे यातील थेट भिडणारी शैली.
इथे संवाद सरळ आणि सहज असतो, गावंढळ शब्दप्रयोग लोकांना भावतात, कलाकार प्रेक्षकांशी नातं जुळवतात — त्यामुळे गावकऱ्यांपासून शहरी प्रेक्षकांपर्यंत सगळ्यांना तो आपलासा वाटतो.
चित्रपट किंवा टीव्हीवर पाहिलेली कथा ‘Folk आख्यान’ मध्ये प्रत्यक्ष कलाकारांच्या अभिनयातून, लाइव्ह संगीतातून अनुभवायला मिळते. लहानांपासून ज्येष्ठांपर्यंत सर्वांना एकत्र बसून बघता येणारी ‘फॅमिली’ गोष्ट!
हे आख्यान केवळ गोष्ट सांगत नाही तर ती गोष्ट सांगतानाच प्रेक्षकांना विचार करायला लावते —
कधी पर्यावरण, कधी भ्रष्टाचार, कधी स्त्री-पुरुष समानता — अशा विषयांवरही लोककलेच्या माध्यमातून प्रबोधन होते.
या कार्यक्रमात नवोदित तरुण कलाकारांपासून गावोगावीचे पारंपरिक शाहीर, भारूडकार, दशावतारकार काम करतात. त्यामुळे प्रत्येक सादरीकरणाला नवा रंग, नवी ऊर्जा आणि नवा आवाज मिळतो.
‘Folk आख्यान’ हे केवळ एक कार्यक्रम नाही — तर ते आपल्या मूळ मातीशी आपली ओळख पुन्हा करून देणारा एक जिवंत सेतू आहे! म्हणूनच महाराष्ट्रात हा कार्यक्रम गावोगाव, शहरोगाव जिथे रंगतोय तिथे तुडुंब गर्दी होते, हशा-पिट्या, टाळ्या आणि विचार जागवणारी शांतताही!
